Theo thông tin từ Cục điều tra chống buôn lậu Tổng cục Hải quan, trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới tiếp tục diễn biến phức tạp. Các đối tượng vi phạm hoạt động với nhiều phương thức, thủ đoạn tinh vi, liều lĩnh, táo bạo, tổ chức thành đường dây, ổ nhóm để buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa vào Việt Nam.
Qua số liệu công tác kiểm soát hải quan năm 2018, cho thấy số vụ vi phạm pháp luật hải quan tăng nhẹ so cùng kỳ năm 2017, đáng chú ý hơn là trị giá hàng hóa vi phạm tăng cao. Các vụ việc vi phạm diễn ra ở tất cả các tuyến biên giới, cửa khẩu đường bộ, đường biển, đường hàng không, bưu điện quốc tế... Mặt hàng vi phạm đa dạng bao gồm hàng cấm, hàng xuất nhập khẩu có điều kiện, hàng sở hữu trí tuệ, hàng vi phạm về vệ sinh an toàn thực phẩm, hàng ảnh hưởng đến môi trường, sức khỏe cộng đồng.
Trước thực tế tình hình buôn lậu diễn biến phức tạp, Cục điều tra chống buôn lậu Tổng cục Hải quan đã tăng cường thu thập thông tin, nắm tình hình, kiểm soát chặt chẽ hàng hóa xuất nhập khẩu, phương tiện xuất nhập cảnh; tập trung thực hiện đầy đủ, đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ hải quan để chủ động trong công tác phòng ngừa, phát hiện, bắt giữ và xử lý kịp thời các vụ việc vi phạm pháp luật hải quan.
Theo thống kê sơ bộ, từ ngày 16-12-2017 đến ngày 15-12-2018, lực lượng kiểm soát Hải quan toàn ngành đã chủ trì, phối hợp phát hiện, bắt giữ, xử lý 16.633 vụ việc vi phạm trong lĩnh vực hải quan (tăng 9,54 %); trị giá hàng hóa vi phạm ước tính 1.702 tỷ 417 triệu đồng (tăng hơn 115,61 %); thu ngân sách đạt 350,966 tỷ đồng (tăng 4,83 %) so với cùng kỳ năm 2017. Cơ quan H???i quan khởi tố 62 vụ án hình sự, chuyển cơ quan khác kiến nghị khởi tố 133 vụ.
Riêng về ma túy, toàn ngành hải quan đã chủ trì, phối hợp phát hiện, bắt giữ 216 vụ vi phạm liên quan đến chất ma túy, thuốc gây nghiện hướng thần và xuất nhập khẩu tiền chất (tăng 115 vụ, tương đương tăng 113,86% so với cùng kỳ năm 2017). Thu giữ 54.021,81 gram và 444 bánh Heroin; 128.166,87 gram, 364.258 viên và 185 túi, gói ma túy tổng hợp; 176.176 gram ma túy đá; 104,833 kg Cocain; 2.500 kg lá Khát; 3.800 kg tiền chất.
Những thành tích đạt được trong công tác kiểm soát, phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới của ngành Hải quan là rất lớn. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ về chống buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, ngành Hải quan vẫn còn không ít những khó khăn như: Thẩm quyền điều tra theo thủ tục tố tụng hình sự và thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính với hình thức “phạt tiền” và “tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính” của cơ quan H???i quan còn bị hạn chế, ảnh hưởng không nhỏ đến công tác điều tra, xử lý của ngành hải quan.
| Một số hạn chế, vướng mắc đối với ngành hải quan trong việc triển khai phòng chống buôn lậu. Pháp luật hiện hành chỉ quy định cho cơ quan H???i quan có thẩm quyền điều tra theo tố tụng hình sự đối với 3 tội danh: “Điều 188. Tội buôn lậu", “Điều 189. Tội vận chuyển trái phép hàng hóa, tiền tệ qua biên giới" và “Điều 190. Tội sản xuất, buôn bán hàng cấm”. Tuy nhiên, trong thực tế thực thi nhiệm vụ, có rất nhiều loại tội phạm xảy ra thuộc phạm vi quản lý của ngành Hải quan như: vận chuyển trái phép vũ khí, ma túy qua biên giới; trốn thuế, rửa tiền, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, hàng giả… Trên thực tế khi phát hiện những hành vi phạm tội này, cơ quan H???i quan phải chuyển cho cơ quan điều tra. Điều này mất rất nhiều thời gian về thủ tục hành chính, không bảo đảm được tính nhanh chóng kịp thời trong phát hiện, điều tra tội phạm. Trong hoạt động tổ chức điều tra hình sự thì việc thu giữ, bảo quản, sử dụng vật chứng để phục vụ công tác điều tra là hết sức quan trọng, nhưng cơ quan H???i quan không được pháp luật cho phép xây dựng kho tạm giữ vật chứng. Do vậy, khi thu giữ vật chứng, cơ quan H???i quan phải gửi ở cơ quan Công an nên ảnh hưởng nhất định đến tiến độ, hiệu quả điều tra vụ án. Bộ luật tố tụng hình sự quy định tạm giữ người là một biện pháp ngăn chặn, nhưng cơ quan H???i quan khi phát hiện tội phạm tại cửa khẩu lại không được phép tạm giữ, bắt người. Trong khi đó, nhiều đối tượng phạm tội tại cửa khẩu có quốc tịch nước ngoài, nếu không quy định cơ quan H???i quan được quyền bắt người, giữ người thì việc điều tra, truy tố gặp khó khăn. Một số quy định của pháp luật về hoạt động thương mại, về thủ tục hàng hóa tạm nhập - tái xuất, trung chuyển, chuyển khẩu chưa ràng buộc được trách nhiệm pháp lý của doanh nghiệp; chưa quy được trách nhiệm pháp lý với đối tượng kinh doanh kho bãi, bốc xếp, người vận chuyển, không xử lý được chủ thể vi phạm là người nước ngoài… nên chưa hạn chế vi phạm trong lĩnh vực chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới. |