Theo quy định, mức hưởng bảo hi??m xã h??i được tính trên cơ sở mức đóng, thời gian đóng và có chia sẻ giữa những người tham gia bảo hi??m xã h??i. Do đó, trong quá trình tham gia bảo hi??m xã h??i, nhiều trường hợp người lao động có tiền lương làm căn cứ đóng bảo hi??m xã h??i cao và số năm đóng bảo hi??m xã h??i dài nên khi nghỉ hưu có mức hưởng lương hưu khá cao.
Lương hưu cao do đóng bảo hi??m xã h??i m??c cao với thời gian dài
Ông P.P.N.T. (cư trú Thành phố Hồ Chí Minh) hiện đang là người có mức lương hưu cao nhất cả nước với hơn 124 triệu đồng/tháng. Trước khi nghỉ hưu, ông T. là Chủ tịch Hội đồng thành viên kiêm Tổng Giám đốc của một công ty. Tháng 4/2015, ông T. nghỉ hưu với mức lương hưu hơn 87,3 triệu đồng/tháng. Sau 5 lần điều chỉnh lương hưu của Nhà nước, đến tháng 6/2023, mức lương hưu của ông T. là 124.714.600 đồng/tháng.
Để có được mức lương hưu như hiện tại, ông T. đã có hơn 23 năm đóng bảo hi??m xã h??i, trong đó, giai đoạn trước năm 2007 khi quy định tiền lương làm căn cứ đóng bảo hi??m xã h??i theo mức lương thực tế (số tiền đóng bảo hi??m xã h??i không bị giới hạn mức trần), mức đóng bảo hi??m xã h??i của ông T. rất cao. Có những thời điểm, mức tiền lương đóng bảo hi??m xã h??i bình quân của ông T. là hơn 200 triệu đồng/tháng.
Khi Luật Bảo hi??m xã h??i năm 2006 có hiệu lực, đã quy định mức trần tiền lương tháng đóng bảo hi??m xã h??i bắt buộc cao nhất bằng 20 tháng lương tối thiểu chung (hoặc lương cơ sở).
Theo đó, từ tháng 1/2007 đến 3/2015, ông T. luôn đóng bảo hi??m xã h??i ở m??c cao nhất theo quy định, với mức tiền lương đóng bảo hi??m xã h??i bình quân là 15,4 triệu đồng/tháng. Trong đó, gần 2 năm trước thời điểm nghỉ hưu (mức lương cơ sở khi đó là 1,15 triệu đồng), mức tiền lương làm căn cứ đóng bảo hi??m xã h??i hằng tháng của ông T. là 23 triệu đồng/tháng.
Theo thống kê của Bảo hi??m xã h??i Việt Nam, tại thời điểm tháng 4/2023, cả nước có 471 trường hợp có mức hưởng lương hưu từ 20 triệu đồng trở lên.
Trong đó: mức hưởng từ 20 triệu đồng đến dưới 30 triệu đồng là 382 trường hợp; từ 30 triệu đồng đến dưới 50 triệu đồng là 80 trường hợp; từ 50 triệu đồng trở lên là 9 trường hợp.
Các trường hợp này đều làm việc trong các công ty tư nhân, công ty liên doanh, doanh nghiệp nước ngoài tại Việt Nam, có thời gian đóng Bảo hi??m xã h??i theo mức lương thực hưởng bằng tiền ngoại tệ hoặc tiền đồng Việt Nam ở m??c cao (trước năm 2007) hoặc theo mức tối đa bằng 20 lần mức lương tối thiểu chung/mức lương cơ sở tại thời điểm đóng (từ năm 2007 trở đi).
Người lao động hiện nay được tính lương hưu như thế nào?
Theo Bảo hi??m xã h??i Việt Nam, căn cứ Điều 56 Luật Bảo hi??m xã h??i năm 2014 và Điều 7 Nghị định số 115/2015/NĐ-CP ngày 11/11/2015 của Chính phủ, mức lương hưu hằng tháng của người lao động được tính bằng tỷ lệ hưởng lương hưu hằng tháng nhân với mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hi??m xã h??i, trong đó:
Tỷ lệ hưởng lương hưu (từ năm 2022) như sau:
- Đối với lao động nam nghỉ hưu, cứ 20 năm đóng bảo hi??m xã h??i được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hi??m xã h??i;
- Đối với lao động nữ nghỉ hưu, cứ 15 năm đóng bảo hi??m xã h??i được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hi??m xã h??i;
- Sau đó cứ thêm mỗi năm đóng bảo hi??m xã h??i, người lao động được tính thêm 2%; mức tối đa bằng 75% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hi??m xã h??i;
Mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hi??m xã h??i được tính theo quy định tại Điều 62 Luật Bảo hi??m xã h??i năm 2014, cụ thể:
- Người lao động thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định có toàn bộ thời gian đóng bảo hi??m xã h??i theo chế độ tiền lương này thì tính bình quân tiền lương tháng của số năm đóng bảo hi??m xã h??i trước khi nghỉ hưu như sau:
+ Tham gia bảo hi??m xã h??i trước ngày 1/1/1995 thì tính bình quân của tiền lương tháng đóng bảo hi??m xã h??i của 5 năm cuối trước khi nghỉ hưu;
+ Tham gia bảo hi??m xã h??i trong khoảng thời gian từ ngày 1/1/1995 đến ngày 31/12/2000, tính bình quân của tiền lương tháng đóng bảo hi??m xã h??i của 6 năm cuối trước khi nghỉ hưu;
+ Tham gia bảo hi??m xã h??i trong khoảng thời gian từ ngày 1/1/2001 đến ngày 31/12/2006 thì tính bình quân của tiền lương tháng đóng bảo hi??m xã h??i của 8 năm cuối trước khi nghỉ hưu;
+ Tham gia bảo hi??m xã h??i trong khoảng thời gian từ ngày 1/1/2007 đến ngày 31/12/2015 thì tính bình quân của tiền lương tháng đóng bảo hi??m xã h??i của 10 năm cuối trước khi nghỉ hưu;
+ Tham gia bảo hi??m xã h??i từ ngày 1/1/2016 đến ngày 31/12/2019 thì tính bình quân của tiền lương tháng đóng bảo hi??m xã h??i của 15 năm cuối trước khi nghỉ hưu;
+ Tham gia bảo hi??m xã h??i từ ngày 1/1/2020 đến ngày 31/12/2024 thì tính bình quân của tiền lương tháng đóng bảo hi??m xã h??i của 20 năm cuối trước khi nghỉ hưu;
+ Tham gia bảo hi??m xã h??i từ ngày 1/1/2025 trở đi thì tính bình quân của tiền lương tháng đóng bảo hi??m xã h??i của toàn bộ thời gian.
- Người lao động có toàn bộ thời gian đóng bảo hi??m xã h??i theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định thì tính bình quân tiền lương tháng đóng bảo hi??m xã h??i của toàn bộ thời gian.
- Người lao động vừa có thời gian đóng bảo hi??m xã h??i thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định, vừa có thời gian đóng bảo hi??m xã h??i theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định thì tính bình quân tiền lương tháng đóng bảo hi??m xã h??i chung của các thời gian, trong đó thời gian đóng theo chế độ tiền lương do Nhà nước quy định được tính bình quân tiền lương tháng đóng bảo hi??m xã h??i theo quy định tại khoản 1 Điều 62 Luật Bảo hi??m xã h??i năm 2014.
Hiện, Bộ Lao động-Thương binh và Xã h??i đã đưa ra Dự thảo Thông tư hướng dẫn điều chỉnh lương hưu, trợ cấp bảo hi??m xã h??i và trợ cấp hằng tháng.
Theo đó, từ ngày 1/7/2023, mức lương hưu, trợ cấp bảo hi??m xã h??i và trợ cấp hằng tháng sẽ được điều chỉnh tăng thêm.